Van realistische landschapsschilderijen tot abstracte en kubistische werken: ontdek hier acht schilderijen van Piet Mondriaan die zijn ontwikkeling weergeven.
Piet Mondriaan (1872 – 1944) was een vooraanstaande Nederlandse kunstschilder uit de 19e en 20e eeuw. Hij werd geboren in Amersfoort en op 20-jarige leeftijd vertrok hij naar Amsterdam om zich daar op professioneel en persoonlijk vlak verder te ontwikkelen. Hier werkte hij hard om in zijn onderhoud te voorzien en begon hij zijn eerste werken te verkopen. In 1912 vertrok hij naar Parijs waar hij vrijwel meteen zijn achternaam in “Mondrian” veranderde. Parijs is waar hij zich vol overgave in het kubisme stortte en verder groeide.
De Nederlandse schilder was altijd op zoek naar vernieuwing, vandaar dat hij in 1938 naar New York verhuisde en begon te werken binnen het neoplasticisme. Tot aan zijn dood op 71-jarige leeftijd bleef hij zich ontwikkelen op het gebied van schilderkunst.
Hij werd wereldberoemd als een pionier van de non-figuratieve en abstracte kunst. Wat velen echter niet weten, is dat de eerste schilderijen van Piet Mondriaan landschapsschilderijen waren.
Hieronder vind je acht schilderijen van Piet Mondriaan die je een beter beeld van zijn ontwikkeling zullen geven.
1. Oostzijdse molen aan het Gein bij maanlicht, 1903
Zoals we al zeiden, hield Mondriaan zich niet altijd bezig met abstracte kunst en primaire kleuren. Op dit schilderij zien we de Oostzijdse molen bij Abcoude. Dit werk dateert uit zijn periode in Amsterdam, waarin hij vaak de polderlandschappen rondom het Gein opzocht en nabootste in zijn kunst. Hij schilderde deze molen meer dan twintig keer, maar deze versie is een van zijn eerste nachtlandschappen.
Waar: Rijksmuseum, Amsterdam
View this post on Instagram
2. Devotie, 1908
Dit is een van de eerste schilderijen dat afwijkt van de naturalistische stijl die Mondriaan tot dan toe gebruikte. In het werk zien we een realistisch afgebeeld meisje kijkend naar een bloem, maar het gebruik van de kleuren is abstracter dan voorheen. Voor dit werk vond de schilder waarschijnlijk inspiratie in het luminisme van Jan Toorop: een stroming die ontstond vanuit het postimpressionisme.
Waar: Kunstmuseum, Den Haag
View this post on Instagram
3. Molen bij zonlicht, 1908
Molen bij zonlicht was een duidelijk keerpunt in de stijl van Mondriaan. Tot 1908 probeerde hij vooral aan te sluiten bij de smaak van het grote publiek met naturalistische schilderijen van koeien, molens en landschappen. Maar aangezien hem dit niet het succes opleverde waar hij op hoopte, begon hij in deze periode bewust te kiezen voor een slordigere stijl. Dit werk met blauwe, rode en gele kleuren demonstreert het begin van zijn abstracte stijl.
Waar: Kunstmuseum, Den Haag
View this post on Instagram
4. Stilleven met gemberpot I, 1911 – 1912
Stilleven met gemberpot I is het eerste werk dat hij signeerde met “P. Mondrian”: een verfransing van zijn naam die hij in Parijs hanteerde. In het werk zien we een tafel met daarop allerlei spullen zoals schilderdoeken, een inktpot, een gemberpot en een stuk kaas met een mes. Voor dit werk liet hij zich inspireren door Paul Cézanne die echte voorwerpen in geometrische vormen afbeeldde. Een jaar later maakt hij een nog abstractere versie: Stilleven met gemberpot II.
Waar: Guggenheim Museum, New York
View this post on Instagram
5. Compositie 10 in zwart wit, 1915
In de jaren na 1908 laat Mondriaan de realiteit en het streven naar naturalisme steeds meer los. De geometrische lijnen en vormen in dit werk geven een abstract beeld van de werkelijkheid weer. Deze afbeelding markeert het begin in zijn zoektocht naar een steeds strakkere kunstvorm.
Waar: Kröller-Müller Museum, Otterlo
View this post on Instagram
6. Compositie No. III met rood, blauw, geel en zwart, 1929
Mondriaans zoektocht naar de essentie van de schilderkunst leidde tot de ontwikkeling van het neoplasticisme in 1917. Deze stijl was beperkt tot een fundamenteel gevoel voor design: horizontale en verticale lijnen en het gebruik van enkel primaire kleuren. Dit werk is een volwassen voorbeeld van de visie van de kunstenaar, en is een van een serie van negen werken. Deze serie staat waarschijnlijk icoon voor zijn stijl.
Waar: Yale University Art Gallery, New Haven
View this post on Instagram
7. Broadway Boogie-Woogie, 1942 – 1943
Het laatste voltooide schilderij van Piet Mondriaan is, zoals meerdere van zijn werken, een ode aan de straten van New York. Enerzijds verwijst de titel naar het stratenpatroon van de stad, waar Broadway een wereldberoemd deel van is. Anderzijds verwijst de titel naar de swingende boogiewoogie muziekstijl waar Mondriaan toentertijd groot fan van was. Ondanks de rechte lijnen is het werk toch een dynamisch meesterwerk, mede dankzij de afwisseling van de primaire kleuren.
Waar: Museum of Modern Art, New York
View this post on Instagram
8. Victory Boogie-Woogie, 1942 – 1944
De kunstenaar heeft dit schilderij helaas nooit af kunnen maken, maar desondanks is het toch wereldberoemd geworden. De titel Victory Boogie-Woogie is niet door Mondriaan zelf bedacht, maar door kenners van zijn werk en stijl gegeven. Dit werk lijkt duidelijk een vervolg te zijn op Broadway Boogie-Woogie met zijn afwisselende kleuren die het bruisende leven in New York weergeven. Mondriaan overleed voordat hij dit schilderij kon voltooien.
Waar: Kunstmuseum, Den Haag
View this post on Instagram