Van Het melkmeisje, tot Gezicht op Delft en Meisje met de parel: Musement deelt hier 10 schilderijen van Vermeer die je moet kennen.
Johannes Vermeer (1632 – 1675) was een van de grote Nederlandse kunstschilders uit de Gouden Eeuw. Hoewel zijn geboortedag niet bekend is, werd hij in 1632 gedoopt in Delft. Hier bracht hij zijn hele leven door en werd hij op 43-jarige leeftijd ook begraven. Van wie Vermeer het schilderen geleerd heeft, weten we niet, maar we weten wel dat hij schilderende vrienden had.
Aangezien de schilder heel secuur en enkel in opdracht werkte, maakte hij in zijn leven maar 45 schilderijen, waarvan er 35 zijn overgebleven. Daarmee is hij waarschijnlijk een van de beroemdste kunstenaars met maar zo’n klein repertoire. Tijdens zijn leven kregen de schilderijen van Vermeer niet heel veel waardering, maar in de 19e eeuw kwam daar verandering in. Tegenwoordig kunnen we zijn werken vinden in wereldsteden als Parijs, Londen, New York, Wenen en ons eigen Amsterdam.
Hieronder vind je een lijst met 10 schilderijen van Vermeer die je moet kennen.
1. Christus in het huis van Martha en Maria, 1654 – 1656
Het vroege werk van Vermeer omvatte mythologische en religieuze onderwerpen, waarvan dit een voorbeeld is. “Christus in het huis van Martha en Maria” heeft een exceptionele afmeting van maar liefst 160 x 142 cm. Het is daarmee het grootste werk van de Hollandse meester. Ook de achtergrond is donkerder en somberder dan wat we in latere werken van hem gewend zijn.
Waar: Scottish National Gallery, Edinburgh
View this post on Instagram
2. Slapend meisje, 1656 – 1657
Dit werk markeert de overgang van de meer religieuze werken naar afbeeldingen van dagelijkse taferelen. Het werk, waarin een jongedame met gesloten ogen aan tafel zit, wordt soms ook “Slapende dronken meid aan tafel” genoemd. Het Perzische tapijt op tafel symboliseert welvaart in de Gouden Eeuw en aan de muur hangt een schilderij van een Cupido. Na periodes in Parijs en Londen is het schilderij uiteindelijk in New York terecht gekomen.
Waar: Metropolitan Museum of Art, New York
3. Het straatje, 1657 – 1661
Deze afbeelding van huizen en een steegje staan ook in groot contrast met de Bijbelse werken die hij eerst maakte. Dit olieverf op doek laat een aantal Delftse huizen in een straatje zien en een paar vrouwen die met hun dagelijkse taken bezig zijn. Leuk om te weten is dat dit schilderij van Vermeer in 1995 model stond voor het Delfts blauwe huisje van KLM.
Waar: Rijksmuseum, Amsterdam
4. Het melkmeisje, 1658 – 1661
Waarschijnlijk een van de beroemdste werken van de Hollandse meester; Het melkmeisje dateert uit ongeveer 1660. De benaming van het schilderij is eigenlijk onjuist. Een melkmeisje was namelijk een meisje die melk bezorgde en hier zien we een keukenmeid. De keukenmeid is te herkennen aan haar eenvoudige kleding, het hoofdkapje en de dagelijkse taak die ze uitvoert. Wanneer je het Rijksmuseum bezoekt, is dit een werk dat je moet bewonderen.
Waar: Rijksmuseum, Amsterdam
5. Gezicht op Delft, 1660 – 1661
“Gezicht op Delft” is naast “Het straatje” het enige overgebleven stadgezicht van de kunstschilder. Dit olieverf op doek van 96,5 bij 115,7 cm is geschilderd vanaf de kade aan de overkant van de Schie. Dit realistische doek toont in het midden de Schiedamse Poort en rechts zie je de Rotterdamse Poort. In de verte valt het zonlicht op de toren van de Nieuwe Kerk. Het werk geeft je echt het gevoel vanuit een raam op de stad te kijken.
Waar: Mauritshuis, Den Haag
6. Brieflezende vrouw in het blauw, 1662 – 1665
“Brieflezende vrouw in het blauw” is een klein werk (45,5 x 39 cm) dat tegenwoordig in het Rijksmuseum te zien is. Een dame die een brief leest wordt meestal gerelateerd en liefde, en de landkaart aan de muur doet vermoeden dat de verzender op reis is. Dankzij de blauwe en bruine kleuren is dit schilderij heel rustig. In tegenstelling tot het “Brieflezend meisje bij het venster” dat Vermeer een aantal jaar eerder schilderde.
Waar: Rijksmuseum, Amsterdam
7. Meisje met de parel, 1665 – 1667
Een lijst met schilderijen van Vermeer is natuurlijk niet compleet zonder het “Meisje met de parel”. Dit is waarschijnlijk zijn populairste werk en kun je tegenwoordig bewonderen in het Mauritshuis. Dit doek had eerst de naam “Meisje met de tulband”, maar later dacht men dat “Meisje met de parel” een beter naam was, hoewel het niet zeker is of ze wel een parel draagt. Dit werk is een tronie, een portret met een anoniem model, en het meisje op het schilderij is nooit geïdentificeerd.
Waar: Mauritshuis, Den Haag
8. Allegorie op de schilderkunst, 1666 – 1668
Dit grote (120 x 100 cm) werk dateert uit de periode 1666 – 1668. Hij verkocht dit werk nooit, maar de volledige handtekening doet vermoeden dat dit schilderij erg belangrijk voor hem was. “Allegorie op de schilderkunst” is als het ware een uittreksel van alle technieken die Vermeer beheerste. Op het doek zien we een schilder die net begonnen is met het schilderen van de krans die het model voor hem op haar hoofd draagt. De details en technieken zijn indrukwekkend.
Waar: Kunsthistorisches Museum, Wenen
9. De astronoom, 1668
Dit werk uit 1668 vormt een pendant met “De geograaf” van een paar jaar later. Dit zijn de enige doeken van Vermeer waarop we een alleenstaande man kunnen zien en ze werden waarschijnlijk in opdracht uitgevoerd. Op het doek zien we een wetenschapper die een hemelglobe bestudeert met op tafel een boek van Metius. Men vermoedt dat de man op beide schilderijen Antoni van Leeuwenhoek kan zijn, maar hier is geen bewijs voor.
Waar: Louvre, Parijs
10. Zittende virginaalspeelster, 1670 – 1675
De “Zittende virginaalspeelster” is een van de laatste werken uit zijn kleine oeuvre. Het werk toont niet te veel verfijnde schilderkunst en Vermeer vond waarschijnlijk inspiratie in een werk van de Leidse schilder Dou. Met vermoedt dat het een pendant is van de “Staande virginaalspeelster”, maar dat is onzeker, aangezien de schilderijen aan verschillende opdrachtgevers verkocht zijn. Je kunt dit werk tegenwoordig bewonderen in de National Gallery in Londen.
Waar: National Gallery, Londen